T24 Dış Haberler
Uluslararası Af Örgütü’nün yayımladığı bir rapora nazaran, Sırbistan’daki polis ve istihbarat servislerinin, gazetecileri, etraf aktivistlerini ve sivil haklar savunucularını yasa dışı prosedürlerle izlemek için gelişmiş isimli taşınabilir eserler ve casus yazılımlar kullandığı tespit edildi.
Raporda, İsrail merkezli Cellebrite isimli şirketin taşınabilir isimli bilişim eserlerinin, “NoviSpy” isimli bir Android casus yazılımıyla virüs bulaştırılan aygıtların kilidini açmak ve bu aygıtlardan bilgi toplamak için nasıl kullanıldığına dair açıklamalar yer aldı.
Sırbistan yetkilileri mevzuyla ilgili rastgele bir yorumda bulunmadı.
“Gözetim araçları tıpkı vakitte sivil toplumu denetim altında tutmak için kullanılıyor”
Af Örgütü Avrupa Bölge Yönetici Yardımcısı Dinushika Dissanayake, Sırp yetkililerin bu teknolojiyi sadece nezaret maksadıyla değil, tıpkı vakitte dijital baskı taktikleriyle sivil toplumu denetim altında tutmak için kullandığını belirterek, raporun Cellebrite eserlerinin sıkı yasal kontrol olmadan kullanıldığında hak savunucuları üzerinde büyük bir tehdit oluşturabileceğini gösterdiğini söyledi.
Cellebrite tarafından geliştirilen teknolojilerin, şifreye erişmeden Android ve iPhone aygıtlarının kilidini açma ve aygıtlardan data alma yeteneğine sahip olduğu ve NoviSpy’ın yetkililerin maksat aygıtlardaki uzaktan kamera ve mikrofonu denetim etmesine imkan sağladığı belirtildi.
Casus yazılım, aygıtlar polisin elindeyken yüklendi
Af Örgütü’nün tahlilleri sonucunda, şubat ayında polis tarafından gözaltına alınan gazeteci Slavisa Milanov ve etraf aktivisti Nikola Ristic’in telefonuna NoviSpy yüklendiği ve bu sürecin Cellebrite araçlarıyla yapıldığı doğrulandı.
Af Örgütü Güvenlik Laboratuvarı Başkanı Donncha O Cearbhaill, NoviSpy’ın Sırbistan Güvenlik Bilgi Ajansı (BIA) ile de ilişkilendirildiğini belirtti.
Novispy’ın yanı sıra “Pegasus” casus yazılımının da maksadı olan aktivistler, bu durumun üzerlerinde önemli bir travma yarattığını söz etti.
Af Örgütü, nezaret teknolojilerinin daha sıkı denetlenmesi davetinde bulundu
Af Örgütü, NoviSpy hakkında Google’ı bilgilendirdiğini ve casus yazılımın etkilenen Android aygıtlardan kaldırıldığını duyurdu. Google, birebir vakitte etkilenen kullanıcılara “hükümet takviyeli saldırı” ihtarları gönderdi.
Af Örgütü’nün raporu hakkında bir yorumda bulunmayan Cellebrite, eserlerinin kolluk kuvvetlerine sadece yasal çerçeve içerisinde teknik dayanak sağlamak için kullanıldığını belirtti.
Pegasus’u geliştiren NSO Group ise Sırbistan’ın müşterisi olduğunu doğrulamazken, insan haklarına hürmet gösterme taahhüdünü vurgulayarak berbata kullanım argümanlarının incelendiğini bildirdi.
Af Örgütü, Cellebrite ve gibisi şirketlerin, eserlerinin insan hakları ihlallerine yol açacak biçimde kullanılmadığından emin olmaları gerektiğini belirterek nezaret teknolojilerinin daha sıkı denetlenmesi davetinde bulundu.