Didem Barut
MALATYA – 6 Şubat tarihinde 11 vilayette yıkıma neden olan sarsıntının akabinde, konut kredisi kullanarak aldıkları konutlarını kaybeden ve ayakta kalan meskenlerini sigortalatmak isteyen binlerce kişinin başı şu sıralar bankalarla ve sigorta şirketleriyle kaygıda. Bir tarafta zelzeleden evvel Mecburî Zelzele Sigortası yaptıran fakat konut kredisi kullandığı için DASK’ın yaptığı ödemeyi alamayanlar başka tarafta da sarsıntıdan sonra konutunu tüm risklere karşı korumak için sigortalatmak isteyenler var.
‘SİGORTA ŞİRKETLERİ RİSK ALMAK İSTEMİYOR’
Deprem bölgesinde yer alan kentlerde konut sigortası yaptırmak yahut yenilemek isteyen depremzedeler için yeni bir uygulama başladı. Mecburî Zelzele Sigortası haricinde meskenlerini ve eşyalarını tüm risklere karşı korumak için konut sigortasına yönelen bölge halkı birçok prosedürün ortasında adeta boğuluyor.
Deprem bölgesinde ihtiyari konut sigortası yani konut ve konutun içerisinde yer alan tüm eşyaları zelzele, su baskını, yer kayması üzere doğal afetler ile yangın, hırsızlık üzere birçok riske karşı korumak isteyenlere yeni kurallar getirildi. Buna nazaran Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın sarsıntı sonrası yaptığı inceleme sonucunda verdiği hasar raporu, konutun iç ve dış cephesinin fotoğrafları, kolon ve kirişlerin görselleri isteniyor. Acente tarafından istenen dokümanlar sisteme yüklendikten sonra şayet sigorta şirketinin genel müdürlüğü onay verirse konut sigortalanabiliyor.
Deprem bölgesine özel olarak yapılan bu uygulamayı kıymetlendiren ve süreç hakkında etap basamak bilgi veren Malatya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanvekili sigortacı Ayhan Altunok bu yeni kaideleri şöyle aktardı; “Sigorta şirketleri zelzelenin çabucak akabinde ihtiyari konut sigortaları için olağan işleyişin dışında bir süreç başlattı. Sigortalanacak hasarsız konutlar için meskenin içinin ve dış cephesinin bulunduğu görseller, bakanlık tarafından yapılan inceleme sonucu verilen hasar tespit durumunu gösteren dokümanın sigorta acentesine ibrazı mecburî hale getirildi. İstenen evraklar sisteme yükleniyor ve şayet sigorta şirketinin genel müdürlüğü onay verirse konut sigortalanıyor. Sarsıntı öncesinde konut sahibi ya da kiracı istediği teminat bedeli doğrultusunda yaşadığı konutu sigortalayabiliyordu. Bu uygulama sarsıntıdan ötürü yapılıyor. Zira bölgede risk devam ediyor. Sigorta şirketleri de risk almak istemiyor. DASK yani mecburî zelzele sigortası için bu türlü bir koşul yok.”
’25 KASIMDAN EVVEL YAPILAN DASK POLİÇELERİNİZİ GÜNCELLEYİN’
Sigortacı Ayhan Altınok 6 Şubat öncesinde konut sigortası yaptıran vatandaşa düşük meblağlarda teminat bedelleri ödendiğini ve bu durumun Malatya başta olmak üzere bölgede mağduriyet yarattığını aktarıyor. Ayhan Altunok, meskenlerin gerçek bedelinde ve brüt metrekareler üzerinde sigortalanması, teminat bedellerinde kısıtlama yapılmaması gerektiğini aksi taktirde muhtemel bir risk karşısında hasarı karşılamak için ödenecek sigorta bedelinin yeni sayıların çok altında olacağını belirtti.
Altunok, “İhtiyari konut sigortası yapılırken gerçek paha üzerinden sigorta yapılmalı. DASK tarafından verilen teminat bedeli kesinlikle ihtiyari konut sigortası ile gerçek pahasına tamamlanmalı. Örneğin DASK’ın 200 bin lira sigorta bedeli ile sigortaladığı konut, ihtiyari konut sigortası ile desteklenmeli. Teminat bedeli brüt metrekare üzerinden hesaplanırsa kimse mağdur olmaz. Konutun içerisinde bulunan eşyalarda sigortalanırken şimdiki bedeller göz önünde bulundurulmalı. Sigorta yaptırırken iki üç lira eksik olsun niyetiyle teminattan kısmak büyük kusur. Ayrıyeten artık herkes DASK yani Zarurî Zelzele Sigortasını yaptırsın. 188 bin konutun bulunduğu Malatya’da 6 Şubat öncesine kadar 106 bin 340 konut sarsıntı sigortası yaptırmış. Az bir oran bu. Sigortanın ehemmiyetini maalesef acı bir tecrübeyle öğrendik. Acente sahibi arkadaşlarla yaptığım görüşmelere nazaran belirteyim ki sarsıntıdan sonra DASK’a talep artmış. 25 Kasım’dan evvel yapılan DASK poliçeleri de yeni pahalar üzerinden tekrar yapılmalı” diyerek ihtarlarda bulundu.
EVİNİ KAYBEDEN DEPREMZEDEYE BİR DARBEDE BANKALARDAN
Depremzedelerin yaşadığı meseleler yalnızca sigorta şirketleriyle de kalmıyor. Konut kredisi devam eden fakat meskeni ağır hasar alan ya da yıkılan depremzedelere DASK tarafından yatırılan teminat bedeli ödemesini ‘daini mürtehin’ yani birinci alacaklı olan bankalar alıyor. Hem konutlarından hem de sigorta bedelinden olan depremzedeler ise kara kara düşünüyor.
Kredi müracaatlarında mecburî hale getirilen sarsıntı sigortasının bankaların verdikleri kredi bedelini garantilemek gayesiyle yapıldığını söyleyen Altunok, “Vatandaş mesken almak için bankalardan konut kredisi kullanıyor. Konut kredisi devam eden lakin yaşanan felakette ağır hasar alan ya da yıkılan konutlar için DASK’ın yaptığı ödemeyi birinci alacaklı yani krediyi veren banka alıyor. Özetleyecek olursak kredi kullanılarak alınan konut sarsıntı nedeniyle ağır hasar aldıysa DASK tarafından hasar belgesine ilişkin yatırılan ödemeyi kredinin çekildiği banka alıyor, depremzedeye hiçbir ödeme yapılmıyor. Banka birinci alacaklı olduğu için kullandırmış olduğu kredi bedelini kurtarmak istiyor. Bankalar aslında kredi kullandıracağı vakit kendisini garanti altına almak için zelzele sigortasını mecburî kılıyor” dedi.
‘EVDEN DE OLDUK HAKKIMIZ OLAN PARADAN DA’
Zorunlu Sarsıntı Sigortası ödemeleri kapsamında taraflarına yatırılan ödemeyi almak için bankaya giden Arif Patlar isimli kişi yaşadığı şaşkınlığı, “Aldığımız konut kredinin geri ödemesiyle birlikte 2 milyonu buluyordu. Meskenimiz zelzelede ağır hasar aldı ve 10 gün sonra yıkılacak. DASK Mecburî Sarsıntı Sigortası olan konut sahiplerine ödeme yapıyor diye bankaya geldik. Fakat bizim hissemize düşen ödemeyi banka aldığı için eli boş dönüyoruz. Konut kredimiz olduğu için bize rastgele bir ödeme yapılmayacağını söylediler. Biz sigortanın bir hayrını görmedik. Konuttan de olduk, hakkımız olan paradan da” kelamlarıyla lisana getirdi.